Bij astma zijn de luchtwegen ontstoken. Daardoor is het slijmvlies opgezwollen en is er sprake van een plaatselijke ontsteking in de luchtwegen. Er wordt slijm gevormd en er treden spasmen op in de bronchiën, waardoor kortademigheid en een piepende ademhaling ontstaat. Ook hoesten, eventueel met sputumproductie, kan bij de symptomen horen. Bij jonge kinderen is het belangrijkste symptoom: piepen bij uitademen.

Astma begint vaak op jonge leeftijd. Bij jonge kinderen is de diameter van de luchtwegen nog gering, waardoor vernauwing van de luchtwegen met piepen relatief vaak optreedt. Uit deze cursus zal blijken dat piepen voor het zesde levensjaar lang niet altijd betekent dat een kind astma heeft. Wel is astma de meest voorkomende chronische ziekte op de kinderleeftijd. Klachten van kortademigheid belemmeren veel kinderen in hun dagelijkse leven en ontwikkeling.

Het is mogelijk om met een correcte behandeling van astma het aantal klachten en de ernst van de klachten zodanig te verminderen dat de kinderen er bij hun dagelijks functioneren nauwelijks meer last van hebben. Dit vergt het nodige van de zorgverleners, de ouders en de (school)omgeving.

In deze cursus wordt ingegaan op het voorkomen (epidemiologie), het ontstaan (met speciale aandacht voor omgevingsinvloeden) en pathofysiologie, de herkenning en diagnostiek van astma bij kinderen.

Verder komt de medicamenteuze en niet-medicamenteuze behandeling van astma bij kinderen aan bod. Hierbij wordt onder andere gebruikgemaakt van:

• de NHG Standaard ‘Astma bij kinderen’ uit 2022
• de Richtlijn ‘Astma bij kinderen’ van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde uit 2021
• de meest recente ‘INA-guideline ‘Asthma management and prevention in children 5 years and younger uit 2022’

Kinderen verdienen om verschillende redenen de bijzondere aandacht van de apotheek. Daar staan we in deze cursus bij stil. Als apothekersassistent kun je een belangrijke bijdrage leveren aan de zorg voor kinderen met astma. Denk bijvoorbeeld aan het geven van inhalatie-instructie en het geven van uitleg over mogelijke bijwerkingen. Ook kun je leefstijladviezen geven, bijvoorbeeld het mijden van prikkels die een astma-aanval bij een kind kunnen uitlokken.